Najnowsze wpisy, strona 12


biurowce 
maj 12 2023 Rynek biurowy dryfuje na spokojnych wodach...
Komentarze: 0
Popyt w Warszawie spada, ale w regionach nadal utrzymuje się na dobrym poziomie. Niewielka aktywność deweloperów i brak nowych biur zaczyna doskwierać najemcom poszukującym powierzchni w stolicy

W centrum Warszawy jest coraz mniej dostępnych powierzchni biurowych. Współczynnik pustostanów na koniec 1Q 2023 roku spadł w centralnym obszarze biznesowym miasta do poziomu około 10 proc., co wygenerowało nieduży wzrost stawek czynszowych w najlepszych lokalizacjach.  

W pierwszych trzech miesiącach br. popyt utrzymał się w Warszawie na względnie stabilnym poziomie. Do najemców trafiło prawie 160 tys. mkw. biur, mniej niż w poprzednim kwartale i o 40 proc. mniej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego.

Najwięcej powierzchni zakontraktowane zostało w centralnej strefie biznesu, która cieszy się od dawna największym wzięciem. Firmy stawiają na najlepsze powierzchnie. Wolumen najmu w pierwszych miesiącach roku zdominowany był przez nowe umowy, z tym umowy przednajmu. W efekcie kurczenia się dostępnej powierzchni w centralnym obszarze aglomeracji, jak przewiduje Walter Herz, w następnych miesiącach prawdopodobnie będziemy mieć do czynienia ze wzrostem udziału renegocjacji w transakcjach najmu.

Nowe inwestycje w Warszawie tylko w planach   

– Charakterystyczny dla Warszawy jest pogłębiający się spadek aktywności deweloperów, który możemy obserwować już czwarty rok z rzędu. Dzieje się tak ze względu na uwarunkowania gospodarcze i geopolityczne oraz wysokie koszty budowy i obsługi kredytów. Niemniej, w ostatnich tygodniach na rynku warszawskim weszły do realizacji dwa nowe projekty. W budowie jest teraz 274 tys. mkw. powierzchni, trzykrotnie mniej niż w czasie hossy przed 2020 rokiem. W trakcie realizacji pozostaje m.in. The Bridge, Lixa, Vibe, czy Skyliner II. Do końca roku jest szansa na ukończenie budowy jedynie ponad 70 tys. mkw. biur – mówi Mateusz Strzelecki_Partner i Head of Tenant Representation w Walter Herz. – Podobna ilość powierzchni biurowych – 68 tys. mkw., m.in. w projektach Kreo i Mogilska 35, pozostaje na finiszu realizacji w Krakowie, największym regionalnym rynku w kraju – informuje.  

Jednocześnie, deweloperzy zwracają się w Warszawie w stronę modernizacji starszych obiektów oraz zastępowania ich nowoczesnymi budynkami jak Upper One, który stanie w miejscu wyburzanego właśnie Atrium. – Rosnąca ilość  uzyskanych pozwoleń i złożonych wniosków w ubiegłym roku wskazuje, że inwestorzy chcą zabezpieczyć możliwość startu kolejnych budów, przede wszystkim w centrum Warszawy – zauważa Mateusz Strzelecki.  

– W tym roku firmy ostrożniej podejmują decyzje o wynajmie. Kontraktowanych jest mniej dużych powierzchni. Najemcy zaczynają optymalizować koszt utrzymaniem biur, które mocno drożeją. Na rynku mamy do czynienia ze skokowym wzrostem kosztów eksploatacyjnych, które w przypadku niektórych nieruchomości mogą być wyższe nawet o 60 proc. – dodaje Mateusz Strzelecki.

Regiony z utrzymanym poziomem popytu

Na ośmiu największych rynkach regionalnych w Polsce w pierwszym kwartale tego roku wynajęte zostało łącznie 175 tys. mkw. To podobna ilość jak w kwartale poprzednim i o kilkanaście proc. lepszy wynik w porównaniu z analogicznym okresem rok wcześniej.

W przeciwieństwie do Warszawy, w regionach wzrósł udział renegocjacji umów, a spadła ilość umów przednajmu w zawieranych transakcjach, mimo że w oddawanych w ostatnich latach budynkach dostępnych jest sporo biur.  

W ostatnich miesiącach współczynnik pustostanów na największych rynkach regionalnych lekko wzrósł i wynosi średnio około 16 proc. Najwięcej wolnych biur jest w Łodzi - ponad 20 proc. Wzrastająca ilość dostępnej powierzchni sprawia, że presja na podwyżki stawek czynszowych nie jest w regionach tak odczuwalna jak w Warszawie. – Niemniej, niewielki wzrost stawek czynszowych odnotowany został w tym roku w Krakowie, gdzie w pierwszym kwartale br. wynajęte zostało o około 10 proc. więcej powierzchni niż w tym samym okresie 2022 roku. Na tym rynku przeważały nowe umowy najmu – zaznacza Mateusz Strzelecki.    

W ośrodkach regionalnych w pierwszym kwartale 2023 roku oddane zostało niespełna 70 tys. mkw. nowej powierzchni. Najwięcej, przeszło 46 tys. mkw. nowych biur weszło na rynek krakowski. We Wrocławiu ukończone zostało Centrum Południe 3, w Trójmieście – Officer, a w Krakowie – Ocean Office Park B i Fabryczna Office Park B5. Tymczasem w Warszawie nie został oddany w tym czasie żaden nowy budynek.

W regionach ubywa powierzchni w budowie. W trakcie realizacji są projekty, w których oddane zostanie łącznie około 530 tys. mkw.  Najwięcej metrów biurowych pozostaje w realizacji we Wrocławiu – ok. 150 tys. mkw. i Katowicach – ok. 130 tys. mkw.  

 
Walter Herz
kwi 25 2023 Jeśli nieruchomości, to jakie
Komentarze: 0
Inwestycje na rynku nieruchomości bronią się niezależnie od trudności w gospodarce, jednak budowa mieszkań chwilowo wyhamowała, magazyny zwolniły, za to parki handlowe nadal nabierają inwestycyjnego wiatru w żagle

Na rynku jest dużo wolnego kapitału, ale nowe inwestycje wprowadzane są na rynek bardzo ostrożnie. Inwestorzy celują  w takie projekty, które zaspokajają najbardziej podstawowe potrzeby – mieszkania i niewielkie, lokalne centra zakupowe z popularnym operatorem spożywczym i ofertą dyskontową. Możemy więc obserwować na rynku wysyp nowych parków handlowych i obiektów typu convenience. Kilkadziesiąt inwestycji w tym formacie jest na terenie kraju w budowie i kolejne są zapowiadane.         

– Pomimo wielu trudności, jakie stoją dziś przed inwestorami, jak wzrost cen materiałów budowlanych, kosztów pracy, mediów czy finansowania bankowego inwestycji, sektor retail parków nie zwalnia tempa. Inwestorzy, którzy decydują się na zaangażowanie kapitału w realizację parków handlowych mogą liczyć, w zależności od projektu, na zwrot na poziomie między 7 proc. a 9 proc. Należy tu zwrócić uwagę, że poszukując najkorzystniejszych opcji, często wchodzą w projekt już na etapie tzw. gruntu chcąc uzyskać wyższą marżę nawet kosztem zwiększonego ryzyka – informuje Piotr Szymoński, Director w Walter Herz.

– Wysokie koszty finansowania, których wartość osiąga teraz wysokości stóp kapitalizacji dla najlepszych na rynku aktywów skutecznie zniechęcają do finansowania inwestycji w banku. Poza tym, dostęp do niego jest bardzo utrudniony. Banki działają niezwykle selektywnie, premiując tylko sprawdzone podmioty. Jednak dla inwestorów dysponujących środkami udział w budowie parku handlowego to dobry biznes i tarcza antyinflacyjna dla kapitału – mówi Katarzyna Tencza, Associate Director Investment w Walter Herz.

Imponujące tempo przyrostu nowej podaży

Zagrożeniem dla nieruchomości handlowych, podobnie jak obiektów z innych sektorów, są aktualnie rosnące koszty eksploatacji budynków. Jednak w przypadku parków handlowych koszty te są znacznie niższe niż w wielkopowierzchniowych centrach handlowych, bo nie mają rozbudowanych części wspólnych. Atutem inwestowania w retail parki są też na pewno niższe koszty realizacji projektu i związane z tym ryzyko inwestycyjne.  

W 2022 roku najszybciej na rynku nieruchomości komercyjnych w kraju rozwijał się sektor magazynowy oraz handlowy. Jak podaje Walter Herz, polski rynek wzrósł w ubiegłym roku o 350 tys. mkw. nowoczesnej powierzchni handlowej. Inwestycje handlowe lokowane są teraz przede wszystkim w miastach satelickich aglomeracji oraz mniejszych ośrodkach, poniżej 100 tys. mieszkańców, a nawet w miejscowościach liczących mniej niż 50 tys. mieszkańców.  

– Deweloperzy, którzy realizują od lat inwestycje w sektorze handlowym zapowiadają budowę następnych obiektów, pod które mają zabezpieczone grunty. Tylko w I kwartale 2023 roku do użytkowania oddane zostało w Polsce ponad 100 tys. mkw. powierzchni handlowych, w tym sześć nowych retail parków, a trzy zostały rozbudowane. Poza tym, zakończyła się przebudowa dwóch, warszawskich centrów handlowych – informuje Piotr Szymoński.  

W trakcie budowy w całym kraju pozostaje przeszło 400 tys. mkw. powierzchni handlowych, w tym ponad 30 nowych parków handlowych. Oddanie około 300 tys. mkw. z realizowanej powierzchni zapowiadane jest do końca br.  

– Kluczowe jest tu dobre rozpoznanie potrzeb w określonej lokalizacji. Dla rentowności inwestycji w park handlowy liczy się przede wszystkim chłonność lokalnego rynku oraz odpowiednia struktura najemców obiektu, zabezpieczająca projekt atrakcyjnymi umowami najmu. Biorąc pod uwagę wzrost kosztów eksploatacji najemcy retail parków są dziś w dobrej sytuacji, bo w retail parkach nie ma konieczności utrzymywania części wspólnych, dlatego opłaty eksploatacyjne zawsze były w nich nawet czterokrotnie niższe w porównaniu z dużymi  centrami  handlowymi. Podobnie jak stawki czynszowe, które są około dwukrotnie niższe niż w lokalnych centrach wielkopowierzchniowych – mówi Katarzyna Tencza.

Wysoka rentowność retail parków przyciąga fundusze inwestycyjne

Właściciele retail parków nie mogą narzekać na brak chętnych na wynajem powierzchni. Jak podaje Walter Herz, oddawane inwestycje są najczęściej już w pełni skomercjalizowane. Pustostany nie występują w około 70 proc. ukończonych obiektów, a w całym kraju utrzymują się średnio na poziomie 3-5 proc.  

Parki handlowe są też jednymi z najbardziej poszukiwanych aktywów przez fundusze inwestycyjne. Dostępność aktywów w tym sektorze na polskim rynku jest jednak nadal niewielka. W segmencie retail parków ulokowane jest zaledwie kilkanaście procent zasobów handlowych w Polsce.

W 2022 roku wartość wolumenu transakcyjnego z udziałem nieruchomości handlowych nie doszła jeszcze do poziomu sprzed pandemii (około 2 mld euro), osiągając wartość 1,5 mld euro, ale była o ponad 60 proc. wyższa w porównaniu z rokiem poprzednim. Na parki handlowe przypadło przeszło 60 proc. wartości transakcji zarejestrowanych w sektorze handlowym w Polsce, a obiekty wyceniane były do 8,5 proc.      

Walter Herz prognozuje, że mimo okresowego spowolnienia gospodarczego, ten sektor będzie zwiększał swój potencjał i wzbudzał zainteresowanie inwestorów. Zaspokaja bowiem obecne, najbardziej podstawowe potrzeby. Od 2020 roku zaszły duże zmiany, jeśli chodzi o nawyki konsumenckie i sposób dokonywania zakupów. Zwiększa się grupa osób, które wolą kupować w sieci oraz w sklepach w pobliżu domu zamiast w dużych centrach handlowych, które spełniają teraz bardziej funkcję socjalną i usługową. Popularność retail parków napędza również spirala inflacyjna. Dysponują bowiem ofertą dyskontową, na którą jest coraz większe zapotrzebowanie. Mniejsze, lokalne centra zakupowe, które umożliwiają szybkie, codzienne zakupy zyskują na znaczeniu w kontekście umacniającego się trendu 15 minutowych miast.

 
Walter Herz
biurowce 
kwi 20 2023 Pogoda słoneczna, prognozy mgliste
Komentarze: 0

Rynek inwestycyjny nieruchomości komercyjnych w Polsce. I kwartał 2023 roku_raport Avison Young

Autor Paulina Brzeszkiewicz-Kuczyńska, Research and Data Manager w Avison Young

 

Zgodnie z przewidywaniami, rok 2023 zaczął się mozolnie. I kwartał 2023 r. przyniósł zaledwie 651 mln euro. Według prognoz Avison Young, najbliższe miesiące nie przyniosą znaczącego przyspieszenia. Ta zadyszka jest konsekwencją zawirowań gospodarczych, wzrostu kosztu finansowania, inflacji czy różnic co do oczekiwań cenowych pomiędzy kupującym a sprzedającym. Prognozujemy, że liczba transakcji powinna jednak wzrosnąć w drugiej połowie roku, zwłaszcza jeśli stopy procentowe się ustabilizują, a ceny osiągną zrównoważony poziom.

Od początku 2023 roku w Polsce zrealizowano 26 transakcji na rynku nieruchomości komercyjnych. Statystycznie rzecz biorąc, ostatni kwartał utrzymał umiarkowaną płynność pomimo niskiego wolumenu inwestycji. Transakcje te wskazują na dominację nieruchomości oportunistycznych i typu „value-add” oraz inwestycji z przeznaczeniem do przebudowy. Inwestorzy magazynowi koncentrowali się na aktywach z rynku pierwotnego oraz tych zlokalizowanych w zachodniej Polsce. Wszystkie transakcje w sektorze biurowym miały z kolei miejsce w Warszawie. W sektorze handlowym dominowały oportunistyczne zakupy centrów handlowych. Najbardziej aktywni pozostają inwestorzy z USA i regionu Europy Środkowej i Wschodniej, którzy koncentrują się na produktach magazynowych i biurowych.

Najważniejsze informacje:

·       651 mln euro - całkowity wolumen inwestycyjny w I kwartale 2023 r.

zrealizowano 26 transakcji 62% - udział sektora magazynowego w całkowitym wolumenie kwartału

 

SEKTOR MAGAZYNOWY

Sektor w okresie adaptacyjnym

Obecnie sektor magazynowy stoi w obliczu spowolnienia inwestycyjnego. Oczekiwania cenowe co do produktów magazynowych są teraz najgorętszym tematem wielu dyskusji. Właściciele chcą sprzedać za więcej, niż kupujący planują zapłacić, licząc na obniżkę ceny. Ten proces adaptacji trwa już od kilku miesięcy. Obecnie obserwujemy już wyraźną presję na obniżkę cen sprzedaży nieruchomości logistycznych, co przekłada się na wyższe stopy kapitalizacji. Różnica jest w pewnym stopniu „rekompensowana” właścicielom lub deweloperom podwyżkami podstawowych stawek czynszu.

Wolumen inwestycyjny w sektorze magazynowym o wartości 401 mln euro stanowił 62% całkowitego wolumenu w I kw. 2023 r. Jednak największa transakcja, czyli przejęcie Campusu 39 we Wrocławiu przez P3 od Panattoni, odpowiadała za ponad 1/3 tego wyniku. 12 transakcji dotyczyło pojedynczych aktywów. Nie sprzedano żadnego portfela magazynowego. Umacnia się wzorzec koncentracji inwestorów w zachodniej Polsce. 8 z 12 nieruchomości magazynowych, będących przedmiotem transakcji w analizowanym okresie, znajduje się w pobliżu zachodniej granicy kraju, a 9 z 12 zostało pozyskanych na rynku pierwotnym.

„Rozpoczęcie nowych inwestycji komplikują obecnie trudności w pozyskaniu finansowania projektów i jego wyższy koszt, a także mniejsza dostępność materiałów, siły roboczej czy też spowolnienie aktywności po stronie najemców. Spodziewamy się jednak, że nowo wybudowane obiekty magazynowe powinny w tym roku osiągnąć pewną równowagę. Transakcje dotyczące nieco starszych nieruchomości magazynowych nadal będą analizowane indywidualnie pod kątem czynszu i ostatecznej wartości za metr kwadratowy. A pozornie niższa stopa kapitalizacji będzie wynikać z większego potencjału danego projektu w momencie renegocjacji umów najmu.” – komentuje Bartłomiej Krzyżak, Senior Director, Investment w Avison Young.

Najważniejsze informacje:

401 mln euro - wolumen inwestycji w sektorze magazynowym w I kw. 2023 r. 75% transakcji sfinalizowano na rynku pierwotnym brak transakcji portfelowych

 

SEKTOR HANDLOWY

Nie topowe, ale kuszące

Rok 2023 raczej nie będzie w stanie konkurować z wynikami z 2022 roku. Tym samym, wzrostowy trend wolumenu inwestycji w sektorze handlowym, wznowiony po pandemii w 2021 roku, prawdopodobnie nie zostanie utrzymany. Dwie bezprecedensowe transakcje minionego roku, a mianowicie Joint Venture EPP oraz przejęcie Forum Gdańsk, stanowiły ponad 60% całkowitego wolumenu transakcji w sektorze. Ten rok rozpoczął się 8 transakcjami centrami handlowymi typu „convenience” i tymi przeznaczonymi do przebudowy, niestety bez udziału najlepszych i dużych aktywów i, co ciekawe, tylko z jednym małym parkiem handlowym.

Wolumen inwestycji handlowych wyniósł 134 mln euro, co stanowi 20% całego wolumenu rynku inwestycyjnego w Polsce w I kwartale 2023 r. Wśród 8 transakcji handlowych znalazły się dwa regularne centra handlowe, czyli Atrium Molo w Szczecinie i Ferio w Legnicy. Największymi transakcjami z planami przebudowy były przejęcia Europa Centralna w Gliwicach przez Mitiska REIM oraz Multikino w Warszawie przez GH Development. W I kw. 2023 r. odnotowano tylko jedną transakcję portfelową dotyczącą 4 małych centrów handlowych zlokalizowanych w zachodniej Polsce, w której Avison Young reprezentował sprzedającego.

„Choć w I kwartale 2023 r. sprzedano tylko jeden park handlowy - w Rawie Mazowieckiej – uważamy, że parki handlowe nadal będą ważnym elementem sektora, a inwestorzy będą nadal kupować te aktywa. Natomiast jeśli chodzi o sektor centrów handlowych, największym zainteresowaniem będą się cieszyły atrakcyjne cenowo obiekty w dobrych lokalizacjach, z możliwością pozyskania finansowania lub utrzymania finansowania od dotychczasowego kredytodawcy.” – komentuje Artur Czuba, Associate Director, Investment w Avison Young

Najważniejsze informacje:

134 mln euro – wolumen inwestycyjny w sektorze handlowym w I kw. 2023 r. 7/8 transakcji centrami handlowymi typu „convenience” i z planami przebudowy 1 transakcja portfelowa

 

SEKTOR BIUROWY

Stołeczny hot spot

Po ubiegłorocznym wzroście apetytu inwestorów na budynki biurowe zlokalizowane na rynkach regionalnych w całej Polsce, transakcje zawarte w I kwartale 2023 r. skupiły się wyłącznie w Warszawie. 6 sprzedanych biurowców to obiekty typu „core +” lub oportunistyczne. 5 z nich jest zlokalizowanych poza centrum miasta - na Mokotowie, w okolicy ulicy Żwirki i Wigury oraz w rejonie Alei Jerozolimskich.

Sektor biurowy osiągnął najmniejszy wolumen inwestycyjny w I kwartale br. - 116 mln euro - zrealizowany w 6 transakcjach. Pomimo najniższego udziału (18%), sektor biurowy przyciągnął kolejnego nowego inwestora z Litwy. EIKA Asset Management nabyła biurowiec Celebro zlokalizowany w południowej części Alei Jerozolimskich w Warszawie. Doradcy inwestycyjni Avison Young reprezentowali w tej transakcji sprzedającego, White Stone Development.

„Spodziewamy się, że w nadchodzących kwartałach 2023 r. wielu inwestorów będzie się nadal interesować aktywami typu „value-add” i oportunistycznymi. Już teraz obserwujemy duże zainteresowanie wieloma tego typu budynkami, zarówno w Warszawie, jak i w głównych miastach regionalnych. Niestety, mniejsze będzie zainteresowanie budynkami typu „core”, gdyż nie widać jeszcze znacznego obniżenia oczekiwań co do poziomu cen sprzedaży, a rosnące koszty finansowania nie sprzyjają osiągnięciu oczekiwanych zysków. Jednak to tylko kwestia czasu, kiedy wieże w centrum Warszawy będą ponownie przedmiotami transakcji.” – komentuje Marcin Purgal, Senior Director, Investment w Avison Young

Najważniejsze informacje:

116 mln euro - wolumen inwestycji biurowych w I kw. 2023 zrealizowano 6 transakcji EIKA - nowy inwestor z Litwy

SEKTOR PRS

Sektor PRS z ambitnymi planami budowy

Instytucjonalne mieszkania na wynajem, choć wciąż znajdują się we wczesnej fazie rozwoju, są niewątpliwie wschodzącą kategorią nieruchomości napędzaną pod względem popytu globalnymi zawirowaniami gospodarczymi i sytuacją geopolityczną. Zainteresowanie produktami PRS w Polsce rośnie już od kilku lat, zarówno ze strony najemców, jak i inwestorów. Pomimo tego, że chęć posiadania domu na własność jest mocno zakorzeniona w mentalności Polaków, właśnie obserwujemy zmianę tego podejścia. W obliczu niepewności gospodarczej mieszkania PRS, ze względu na swoją funkcję, stwarzają obiecujący potencjał dla wszystkich stron.

Tym samym, sektor będzie się dalej rozwijał, co potwierdzają również zapowiadane przez wielu inwestorów plany budowy kolejnych ~ 20 000 mieszkań na wynajem w ciągu najbliższych kilku lat, czyli dwukrotnie więcej niż już istniejące zasoby. Co więcej, ze względu na wczesną fazę rozwoju tego sektora, polski rynek będzie atrakcyjny zarówno dla inwestorów krajowych, jak i zagranicznych, którzy mogą uzyskać wyższe stopy zwrotu ze swoich inwestycji niż na rynku zachodnioeuropejskim.

 

CO DALEJ?

Wszyscy spodziewaliśmy się, że początek tego roku nie będzie obfitował w transakcje i nowe projekty, i rzeczywiście – obserwujemy spowolnienie aktywności inwestycyjnej w całej Europie. Mimo to, mamy napływ nowego kapitału z krajów bałtyckich i Skandynawii. Aktywny jest też obecny już kapitał, jak inwestorzy z Europy Środkowej i Wschodniej oraz kilku z Europy Zachodniej. Jednak w dobie niepewności można powiedzieć, że Polska cieszy się i nadal będzie cieszyć się zainteresowaniem inwestorów – to jeden z najaktywniejszych rynków we wszystkich segmentach, oferujący ciągle wyższe stopy zwrotu niż Europa Zachodnia.

Niemniej jednak w najbliższych miesiącach raczej nie unikniemy trudnych rozmów między stronami, napędzanych silną presją na obniżenie cen. Kwestia finansowania nadal będzie kluczowa. Obecnie banki są bardzo selektywne w udzielaniu kredytów. Podsumowując, polski rynek nieruchomości, mimo mniejszej liczby transakcji, nadal będzie jednym z najbardziej płynnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

biurowce 
kwi 17 2023 Biurowe Trójmiasto na wdechu
Komentarze: 0
Optymalizacja wzrastających kosztów wynajmu biur przez firmy i kosztów eksploatacyjnych przez wynajmujących oraz spadek podaży nowoczesnych powierzchni kształtują dynamikę rynku biurowego w Trójmieście

– Od początku pandemii zmniejsza się liczba realizacji nowych inwestycji na rynku trójmiejskim. Wyzwaniem w najbliższym czasie będzie oszacowanie wzrostu kosztów budowlanych oraz wysokości opłat eksploatacyjnych w nowych projektach. Inwestorzy mają trudności również z pozyskaniem finansowania bankowego, którego koszt mocno wzrósł. W związku z tym, w następnych latach będziemy prawdopodobnie obserwować dalsze ograniczanie realizacji nowych inwestycji w sektorze biurowym w Trójmieście – mówi Jarosław Zdzitowiecki, Associate Partner / Head of Tricity w Walter Herz. – Popyt na biura w regionie był w ubiegłym roku dwa razy wyższy od nowej podaży, a współczynnik pustostanów plasuje się na trójmiejskim rynku na jednym z najniższych poziomów w Polsce. W przyszłym roku wybór powierzchni biurowych w Trójmieście będzie więc mocno ograniczony – przyznaje Jarosław Zdzitowiecki.  

Powrót do biur po pandemii spowodował większe zainteresowanie relokacją ze starszych budynków do nowoczesnych powierzchni wyposażonych m.in. w najnowsze technologie do pracy hybrydowej w obiektach, które wdrożyły rozwiązania, pozwalające na optymalizację kosztów wynajmu.

Koszty wynajmu biur idą w górę

– Rok 2022 przyniósł już nieduży wzrost średnich stawek czynszu za nowoczesne powierzchnie w centralnych lokalizacjach, a mimo to współczynnik wolnej powierzchni w Trójmieście spadł. W tym roku najemcy spodziewać się mogą dalszych indeksacji stawek czynszowych oraz podwyżek kosztów eksploatacyjnych – prognozuje Jarosław Zdzitowiecki.

Walter Herz zauważa, że coraz kosztowniejszy jest również fit-out. Dla nowych powierzchni budżet na aranżację kształtuje się obecnie w przedziale 600 - 1 400 EUR/mkw., a w przypadku adaptacji istniejącego biura w zależności od stopnia zmian i oczekiwań najemcy należy założyć wydatki na poziomie 400 - 800 EUR/mkw. Powierzchnie z najnowocześniejszymi rozwiązaniami technologicznymi są zdecydowanie droższe, ich koszt może wynosić nawet 2 500 EUR/mkw.

Oferowany przez wynajmujących budżet na aranżację przestrzeni, jak wskazuje Jarosław Zdzitowiecki, bywa niewystarczający, by móc dostosować powierzchnię do dzisiejszych wymagań rynkowych. – By zbilansować wysokie koszty wykończenia umowy najmu podpisywane są teraz na dłuższy okres, często 7 lat. Najemcy decydują się na takie kontraktacje w nowych biurowcach ze względu na to, że oferują energooszczędne rozwiązania, które w dłuższej perspektywie zapewniają im oszczędności, jeśli chodzi o całościowy koszt wynajmu - dodaje.    

Nowoczesne biura z dużym wzięciem  

W 2022 roku w Trójmieście wynajętych zostało przeszło 100 tys. mkw. powierzchni biurowych. Poziom popytu był zbliżony do wyniku z roku poprzedniego i średniej z ostatnich kilku lat. Bardziej chłonne w regionach były tylko Kraków i Wrocław.     

W minionym roku trójmiejski rynek wzrósł o 53 tys. mkw. powierzchni, dzięki m.in. zakończeniu budowy gdańskich projektów Format, Airport City Gdańsk Alpha, Palio Office Park B i Officyna II oraz inwestycji K2 w Gdyni. Nowa podaż była o jedną trzecią mniejsza niż w 2021 roku.

W budowie na początku tego roku było w Trójmieście 76 tys. mkw. biur, z czego ponad 50 tys. mkw. powierzchni ma zostać oddanych przed końcem bieżącego roku, podaje Walter Herz.

W Gdańsku powstaje projekt Intel Technology Poland – IGK6, Punkt, Oliwa 501, Matarnia Office Park II, Alzare Office, C300 oraz budynek C w inwestycji Palio, w Gdyni natomiast realizowana jest kolejna faza kompleksu Waterfront (9 tys. mkw.).  

Podaż w dół, nowe inwestycje w poczekalni

Trójmiasto jest jednym z rynków biurowych w Polsce, których zasoby przekraczają 1 mln mkw. powierzchni. Plasuje się na czwartym miejscu wśród największych ośrodków biznesowych w kraju, po Warszawie, Krakowie i Wrocławiu. W ostatnich latach w Trójmieście powstawało średnio 150 – 200 tys. mkw. nowoczesnych powierzchni biurowych rocznie. Teraz trzy cztery razy mniej. W fazie planowania są kolejne inwestycje, których realizacja zależy od kondycji rynku i stabilizacji warunków makroekonomicznych.  

Do budowy przygotowywany jest projekt Marina Office w Gdyni przy ulicy Hryniewickiego (27 tys. mkw.), inwestycja YIT Development w Gdańsku przy Placu Solidarności (23 tys. mkw.), budynek B w kompleksie Wave w Gdańsku przy Alei Grunwaldzkiej (21,5 tys. mkw.), budynek D w inwestycji Palio (9 tys. mkw.) w gdańskim Młodym Mieście, projekt Airport City Gdańsk - Bravo w Gdańsku przy ulicy Słowackiego (14,7), kolejna faza inwestycji Doki Office w Gdańsku przy ulicy Popiełuszki (11,7 tys. mkw.) oraz biurowiec przy ulicy Jaracza w Gdańsku (8,1 tys. mkw.).

Trójmiasto ma potencjał

Trójmiasto przyciąga biznes, dzięki rozbudowanemu zapleczu edukacyjnemu i dużej ilości dostępnych talentów oraz atrakcyjnemu położeniu nad Bałtykiem i nadmorskiej infrastrukturze rekreacyjnej przyciągającej pracowników z Polski i Europy. Dysponuje drugim w Polsce portem lotniczym pod względem liczby odprawianych pasażerów.

Na Pomorzu bardzo mocno rozwinął się sektor nowoczesnych usług dla biznesu (BSS), zatrudniający obecnie 35 tys. osób. Branża jest jednym z najbardziej aktywnych najemców biurowych na trójmiejskim rynku.

W Gdańsku zlokalizowany jest największy port kontenerowy na Bałtyku. Zdolności przeładunkowe Baltic Hub przekraczają 2 mln TEU, a dzięki rozbudowie do 2025 roku zwiększyć ma możliwości do 4,5 mln TEU. W ostatnich latach w regionie dynamicznie rozwijał się, nie tylko rynek biurowy, ale i magazynowy, którego zasoby przekraczają aktualnie 1,25 mln mkw. powierzchni.

 
Walter Herz
biurowce 
kwi 14 2023 Avison Young rozwija Dział Wycen – Aleksandra...
Komentarze: 0

Do Działu Wycen w Avison Young dołącza kolejna osoba – Aleksandra Klimek, która obejmie stanowisko Rzeczoznawcy Majątkowego (Valuer). Aleksandra jest certyfikowanym rzeczoznawcą majątkowym. Przed dołączeniem do Avison Young swoją karierę rozwijała w Colliers, gdzie pracowała w dziale Wycen, wspierając rzeczoznawców w ich codziennej pracy.

Aleksandra posiada doświadczenie we wszystkich sektorach nieruchomości komercyjnych. W Avison Young będzie przygotowywała raporty z wyceny, operaty szacunkowe i sporządzała analizy rynkowe. Będzie również aktywnie uczestniczyła w procesach doradczych dla klientów firmy.

Avison Young uruchomił linię biznesową Valuation and Advisory zaledwie w sierpniu 2021 roku. Od tego czasu, zespół zbudował swoją pozycję na rynku, wyceniając nieruchomości dla wielu inwestorów, działających w różnych segmentach rynku, oraz licznych banków. Ogromnym sukcesem zespołu jest zrealizowanie zaplanowanego budżetu już w pierwszym pełnym roku operacyjnym – 2022.

„Cieszy mnie, że nasz zespół rozwija się konsekwentnie wraz z coraz większą ilością nowych projektów. - komentuje Monika Bronicka, Director, Head of Valuation and Advisory w Avison Young – Z Olą znamy się z Colliers, gdzie pracowałyśmy w jednym dziale i gdzie miałam okazję poznać, jaką jest pracowitą i zdolną osobą. Jestem przekonana, że błyskawicznie zgra się z naszym obecnym zespołem i będzie rozwijała swój potencjał oraz wspierała dział zdobytym doświadczeniem.”